Μένη Κουτσοσίμου1Άρθρο: Μένη Κουτσοσίμου
Ψυχολόγος – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
ΜΔΕ στην Κοινωνική Ψυχιατρική-Παιδοψυχιατρική
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων
Μεταδιδάκτωρ Ιατρικής Παν/μίου Ιωαννίνων στην Ποιότητα Υπηρεσιών
Γλυκιά και βασανιστική η προσμονή, στο ρόλο που της αξίζει, απαιτεί από σένα την αποκλειστικότητα, κυριεύοντας τη σκέψη σου, παραλύοντας την κίνησή σου… το σχήμα της έχει κιόλας διαμορφωθεί.
Η αλλοίωση του χρόνου είναι μοναδικό της επίτευγμα… να τον επιταχύνει και να καθιστά το μακρινό ψευδαισθητικά δίπλα σου… να τον επιβραδύνει μέχρι να τον καθηλώσει… Τι κι αν περνούν οι στιγμές… άνιση η κόντρα με το χρόνο. Καμία λογική δεν καθορίζει μήτε την κίνηση μήτε τη συνάφεια… τα σχήματα δεν υπόκεινται σε συνταγματικές δεσμεύσεις, κείνται εκτός διηγήσεως σαν Ερινύες που ανταριάζονται, συγκρούονται, κατευνάζονται, επανέρχονται, απομακρύνονται χωρίς καμία τάξη… δεν έχεις την αίσθηση των αναλογιών. Κι όμως, εσύ εκεί, να δίνεις μορφή στην απουσία που σου επιβάλλει εκείνη… Εύχομαι ειλικρινά να υπήρχαν στιγμές που να αλλάζαμε θέσεις, να υποδυθώ αυτόν που δεν περιμένει, να σε κάνω να με περιμένεις… ζωή σε μας.
Δεν καταγράφονται όλα στο ρολόι που κλειδώνει σ’ εκείνη τη μία και μοναδική στιγμή σε αργή κίνηση, την παγιδευμένη. Και είναι αυτός ο στόχος, το αντικείμενο του πόθου, η στιγμή της συνάντησης με ό,τι αναμένεται, σαν να απομακρύνεται, να ξεγλιστράει όλο και πιο μακριά… άλλωστε το πιο σκοτεινό σημείο είναι πάντα αυτό που βρίσκεται κάτω από τη λάμπα.
Και όταν έρθει εκείνη η ώρα, καταλαβαίνεις το υπέρτατο σχέδιό της, τη δύναμη της αξίας στο στόχο. Όσο πιο μεγάλη η λαχτάρα και η αγωνία της προσμονής, τόσο πιο μοναδικό αποκαλύπτεται το προσδοκώμενο.
“Προσμονή σημαίνει όταν προεξοφλείς, σκέφτεσαι εκ των προτέρων, προσμένεις ένα γεγονός του μέλλοντός σου. Δεν είσαι καν βέβαιος/η πώς θα εξελιχθεί το γεγονός αυτό. Υπάρχει μια γκάμα ενδεχόμενων εκβάσεων. Κάποιες καλές, κάποιες κακές, κάποιες ανάμεικτες. Το συναίσθημά σου αποκαλείται “προσμονή” (Οι Νεκροί Μιλάνε Ακόμα, Χάρι Μπίνγκαμ).
Ευτυχισμένοι όσοι υπήρξαν στη ζωή τους αιτία να φαντάζει ο χρόνος παγωμένος για χάρη τους, για όσο καιρό έλειπαν από κάποιον… Κι όταν η απουσία διαρκεί, χρειάζεται να την αντέξω χειραγωγώντας την… επιλέγοντας την ενεργητική πρακτική… δεν επιτρέπω στη διαστρέβλωση του χρόνου να ορίζει τα πήγαιν’-έλα στη σκηνή μου…
Είναι δυνατόν να κρύβεται τόση ένταση σε μία μόνο λέξη;
Μία βουδιστική διήγηση την περιγράφει: Ο δάσκαλος κρατά το κεφάλι του μαθητή για πάρα πολύ ώρα κάτω από το νερό. Σιγά-σιγά οι φουσκάλες του αέρα αραιώνουν. Την τελευταία στιγμή, ο δάσκαλος βγάζει τον μαθητή από το νερό και τον επαναφέρει στη ζωή: όταν θα έχεις ποθήσει την αλήθεια όσο πόθησες τον αέρα, τότε θα μάθεις τι εστί αλήθεια… Το σκηνικό ίδιο ακριβώς. Η απουσία του σημαντικού άλλου με κρατά με το κεφάλι κάτω από το νερό, ώσπου πνίγομαι, ο αέρας μου λιγοστεύει απελπιστικά. Η ασφυξία μου ανασυγκροτεί την αλήθεια μου και με προετοιμάζει… και “δεν συναντάς κάθε μέρα αυτό που είναι φτιαγμένο για να σου προσφέρει ακριβώς την εικόνα του πόθου σου (Lacan, Le Seminaire, I, 163)”… κι εκεί ξεσκεπάζεται η ενέργεια, η άμεση κατάφαση.
Ως ιδιότητα των ζώντων οργανισμών, ντύνεται τη μορφή του ονείρου και γεύεται την ελπίδα. Τη φλόγα της βλέπουν όσοι ελπίζουν και ονειρεύονται… κι όσοι έχουν καεί στη εστία της. Κι αν η ζωή μας είναι γεμάτη με τέτοιες μικρές στιγμές είναι γιατί το επιτρέπουμε αβίαστα. Ακόμα κι όταν όλα γύρω μας δεν είναι όπως θέλουμε ή μας αξίζει, έστω κι αν οι καταστάσεις μας ξεπερνούν, υπάρχουν τόσα για τα οποία πιστεύουμε ότι αξίζει να περιμένουμε.
Εκείνη τη θάλασσα που μου έλειψε, τα γνώριμα κύματα που δαμάζω από μικρή, τη μετρημένη ηρεμία που φιλοξενώ, την ένταση που ερωτεύομαι… πίστεψέ με, τα περιμένω όλα και τα διεκδικώ… πάμε πάλι από την αρχή, γιατί κανείς δεν έχει μεγαλύτερη ενέργεια και ορμή από εκείνον που πνίγεται.
Χτίζε προσμονές, άροντας την κατάργηση.
Έχε όμως τόλμη και για όσες σε διεκδικήσουν καθ’ οδόν.
Δεν κατάλαβες ότι η διαδρομή της είναι αμοιβαία;
Σε περιμένω, εκεί που με περίμενες Εσύ…
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
Pessoa Fernando (2004). Το βιβλίο της ανησυχίας. Εκδόσεις Εξάντας Τόμος Α & Β.