Γιώργος ΜπρεκουλάκηςΆρθρο: Γιώργος Μπρεκουλάκης
Ψυχολόγος
Οι επιστήμονες διαχωρίζουν το βιολογικό φύλο ενός ανθρώπου από την ταυτότητα φύλου (πολιτισμικά κατασκευασμένη αίσθηση του ανδρισμού και της θηλυκότητας). Επίσης, γίνονται περαιτέρω διαχωρισμοί μεταξύ της ταυτότητας φύλου (άνδρας/γυναίκα), του σεξουαλικού προσανατολισμού (από ποιο φύλο ελκύεται σεξουαλικά κάποιος/α), και του ρόλου του φύλου (αν κάποιος/α συμπεριφέρεται σύμφωνα με τις κοινωνικές προσδοκίες σχετικά με το ανδρικό/γυναικείο φύλο. Η σύγχρονη αντίληψη σχετικά με την αρρενωπότητα και την θηλυκότητα είναι ότι συνυπάρχουν σε έναν άνθρωπο και όχι ότι είναι αντίθετες πλευρές δύο διαφορετικών ανθρώπων. Οι πολιτισμικές πεποιθήσεις σχετικά με την αρρενωπότητα και την θηλυκότητα αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου εξαιτίας της επιρροής του πολιτισμού στο φύλο που εξηγεί ότι το φύλο δεν είναι ένα γεγονός αλλά ότι είναι ένα φαινόμενο που δέχεται επιρροές (Jordan & Young, 2010).
Σύμφωνα με τους επιστήμονες Ngun και συνεργάτες (2011) και Peplau (2003) υπάρχουν διαφορές των ανδρών και των γυναικών ως προς την σεξουαλικότητα: φαίνεται ότι οι άνδρες τείνουν να δείχνουν περισσότερο ενδιαφέρον για το σεξ απ’ ότι οι γυναίκες και οι άνδρες να έχουν αυξημένη libido κατά τη διάρκεια της ζωής με αυξημένα ποσοστά αυνανισμού, χρήσης πορνογραφικού υλικού και επισκέψεων σε sex workers. Οι άνδρες φαίνεται ότι τείνουν να έχουν περισσότερο την πρωτοβουλία στο σεξ σε μια σχέση και οι γυναίκες να ρομαντικοποιούν το σεξ, προτιμώντας το σε σχέσεις εγγύτητας και μέσα σε μια σχέση. Η αυξημένη σεξουαλική δραστηριοποίηση των ανδρών φαίνεται ότι σχετίζεται με την τεστοστερόνη. Οι ερευνητές Gotta και συνεργάτες (2011) υποστηρίζουν ότι τα ζευγάρια των gay ανδρών φαίνεται ότι τείνουν να έχουν περισσότερο σεξ απ’ ότι τα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια και ότι τα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια φαίνεται ότι τείνουν να έχουν περισσότερο σεξ από τα λεσβιακά ζευγάρια.
Ως προς τον σεξουαλικό προσανατολισμό οι επιστήμονες υπολογίζουν τα ποσοστά της ομοφυλοφιλίας σε 3% – 6% μεταξύ των ανδρών και 1% – 4% μεταξύ των γυναικών. Και για τους άνδρες και για τις γυναίκες ομοφυλόφιλους φαίνεται ότι υπάρχει κάποια γενετική προδιάθεση όμως τα γονίδια που εμπλέκονται δεν έχουν προσδιοριστεί ακόμη. Η επιστήμη της επιγενετικής που εξετάζει τον ρόλο του περιβάλλοντος στην ενεργοποίηση ή όχι των ανθρώπινων γονιδίων αναφέρει ότι ίσως και το περιβάλλον παίζει κάποιο ρόλο (Bochlandt & Vilain, 2007) στην διαμόρφωση του σεξουαλικού προσανατολισμού της ομοφυλοφιλίας. Ενώ οι ανατομικές διαφορές μεταξύ των εγκεφάλων των ομοφυλόφιλων και των ετεροφυλόφιλων δεν είναι μεγάλες υπάρχουν κάποιες κοινωνικές διαφορές μεταξύ των ομοφυλόφιλων και των ετεροφυλόφιλων ζευγαριών.
Τα ζευγάρια των ομοφυλόφιλων συχνά αντιμετωπίζουν στρες λόγω της ομοφοβίας, των διακρίσεων και τις δυσκολίες αποδοχής των οικογενειών καταγωγής. Αντίθετα, τα ζευγάρια των ετεροφυλόφιλων αγωνίζονται σχετικά με το ποιος θα έχει τον έλεγχο και την δύναμη σχετικά με τους ρόλους αναφορικά με το φύλο τους, τα ζευγάρια των ομοφυλόφιλων τείνουν να έχουν περισσότερο ισότιμους διακανονισμούς σχετικά με την δύναμη μέσα σε μια σχέση (Gottman et al. 2003; Green, 2012; Jonathan, 2009). Οι ερευνητές έχουν βρει ότι τα λεσβιακά ζευγάρια εξέφραζαν περισσότερο τα θετικά και τα αρνητικά τους συναισθήματα απ’ ότι τα gay ζευγάρια ανδρών και ότι τα ζευγάρια των λεσβιών είχαν περισσότερη συναισθηματική εγγύτητα από τα ζευγάρια των gay ανδρών ή των ετεροφυλόφιλων ζευγαριών.
Σε μια μελέτη (Gottman et al., 2003) που έκανε σύγκριση των τρόπων που συγκρούονταν τα ετεροφυλόφιλα και τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια φάνηκε ότι τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια ανδρών και γυναικών αντιλαμβάνονταν την εμπειρία των μεταξύ τους συγκρούσεων με θετικό τρόπο και χωρίς διάθεση κυριαρχίας του ενός στον άλλο όπως συνέβαινε με τα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια. Αυτό εξηγείται από την αξία που προσδίδουν τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια στην ισότητα, την ευκολία που υπάρχει στους ομοφυλόφιλους να διακόψουν δυστυχισμένες σχέσεις και την έλλειψη της ιεραρχίας ως προς το φύλο που μπορεί να προκαλεί εχθρότητα στα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια (πχ αποφασίζει ο άνδρας ή η γυναίκα).
Ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού (ετεροφυλόφιλου/ομοφυλόφιλου) οι γυναίκες (είτε straight είτε lesbian) τείνουν να εκτιμούν την κοντινότητα και είναι περισσότερο συναισθηματικά εκφραστικές ενώ οι άνδρες (είτε straight είτε gay) είναι περισσότερο πιθανόν να καθοδηγούνται από τον θυμό τους και να ψάχνουν για την επιβεβαίωση της ταυτότητάς τους από την/τον σύντροφό τους.
Η κουλτούρα μας αντιλαμβάνεται δίπολα σχετικά με το φύλο (π.χ. άνδρας/γυναίκα) και τον σεξουαλικό προσανατολισμό (π.χ. ετεροφυλόφιλος/ομοφυλόφιλος) οι οποίες δεν ταιριάζουν σε πολλά άτομα. Η σεξουαλική ρευστότητα (sexual fluidity) και ένα πλήθος σεξουαλικών ταυτοτήτων και προσανατολισμών (αποκλειστικά ετεροφυλόφιλος- αμφιφυλόφιλος- ομοφυλόφιλος) περιγράφουν πολλούς ανθρώπους (Hudak & Giammatei, 2010; Hyde, 2005b; Malpas & Lev, 2011).
Οι επιστήμονες έχουν διερευνήσει θέματα που αφορούν τους διεμφυλικούς (transgender) και τους μεσοφυλικούς (intersex) ανθρώπους στους οποίους το βιολογικό φύλο δεν ταιριάζει με την ταυτότητα φύλου και παλιότερα τα θέματα τους αντιμετωπίζονταν με χειρουργικές επεμβάσεις. Παρά το γεγονός ότι κάποιοι διεμφυλικοί άνθρωποι ενδιαφέρονται να κάνουν επαναπροσδιορισμό φύλου κάποιοι άλλοι διεμφυλικοί προτιμούν να βρίσκονται σε μια αμφίσημη θέση. Υπολογίζεται ότι το 1,7% των βρεφών γεννιέται με μια αμφισημία ως προς το φύλο σε επίπεδο χρωμοσωμάτων ή ορμονών.
Οι σύγχρονοι κλινικοί και ερευνητές (Malpas, 2011; Malpas et al., 2011) προτείνουν μια πιο ρευστή προσέγγιση ως προς το φύλο και την σεξουαλικότητα και εξερευνούν τρόπους δουλειάς με οικογένειες μη συμβατικών παιδιών ως προς το φύλο και τον σεξουαλικό προσανατολισμό ενώ οι σύγχρονοι γονείς προσπαθούν να αποδεχτούν τα παιδιά τους και να τα προστατέψουν σε ένα κόσμο που σκέφτεται με διπολικό τρόπο ως προς το φύλο (π.χ. άνδρας/γυναίκα) και τον σεξουαλικό προσανατολισμό (π.χ. ετεροφυλόφιλος/ομοφυλόφιλος).
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία
Berenbaum, S. A. & Beltz, A. M. (2011). Sexual differentiation of human behavior: effects of prenatal and pubertal organizational hormones. Frontiers in Neuroendocrinology, 32, 183- 200.
Bocklandt, S. & Vilain, E. (2007). Sex differences in brain and behavior: Hormones versus genes. Advances in Genetics, 59, 245- 266.
Gottman, J. M., Levenson, R. W., Swanson, C., Swanson, K., Tyson, R. & Yoshimoto, D. (2003b). Observing gay, lesbian and heterosexual couples’ relationships: Mathematical modeling of couple interaction. Journal of Homosexuality, 45, 65- 91.
Green, R. J. (2012). Gay and lesbian family life: risk, resilience and risking expectations. In F. Walsh (Ed.), Normal family processes: growing diversity and complexity (4th ed., pp.172- 195). New York: Guilford Press.
Hyde, J. S. (2005b). The genetics of sexual orientation. In J. S. Hyde (Ed.), Biological substrates of human sexuality (pp. 9-20). Washington DC: American Psychological Association.
Jordan- Young, R. M. (2010). Brain storm: the flaws in the science of sex differences. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Malpas, J. (2011). Between pink and blue: a multi- dimensional family approach to gender nonconforming children and their families. Family Process, 50, 453- 470.
Malpas, J. & Lev. A. I. (2011). At the edge: exploring gender and sexuality in couples and families. Washington, DC: American Family Therapy Academy.
Ngun, T. C., Ghahramani, N., Sanchez, F. J., Bocklandt, S. & Vilain, E. (2011). The genetics of sex differences in brain and behavior. Frontiers in Neuroendocrinology, 32, 227- 246.
Peplau, L. A. (2003). Human Sexuality: how do men and women differ? Current Directions in Psychological Science, 12, 37- 40.