ΑnimartistsΆρθρο: Φωτεινή Μαυρογιώργη
Ψυχολόγος
Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Χασαπλαδάκης
φιλόλογος
Ο Κυριάκος Παπαχρόνης έμεινε στην ιστορία ως ο «δράκος της Δράμας». Ο άνθρωπος εκείνος συγκλόνισε με την δράση του το πανελλήνιο πριν τριάντα χρόνια και πέρασε είκοσι τρία χρόνια στην φυλακή. Βιασμοί, ανατριχιαστικές δολοφονίες γυναικών, καθώς και βομβιστικές επιθέσεις σε αεροδρόμια θα του αποδώσουν το προσωνύμιο «ο δράκος της Δράμας», με το σκοτάδι να αποτελεί τον καλύτερο σύμμαχό του. Ο Παπαχρόνης συλλαμβάνεται τελικά τον Δεκέμβριο του 1982, από την Ασφάλεια Δράμας και κατηγορείται για δύο βιασμούς, πέντε απόπειρες βιασμού, πέντε ανθρωποκτονίες εκ προθέσεως και τρεις απόπειρες ανθρωποκτονίας. Οδηγήθηκε στη φυλακή και οι γυναίκες στη βόρεια Ελλάδα ένιωθαν ανακούφιση και ασφάλεια. Όμως, όχι όλες. Υπήρχαν ορισμένες που όχι μόνο δεν απεχθάνονταν τον αδίστακτο «δράκο», αλλά τον θαύμαζαν και δήλωναν γοητευμένες. Για να εκφράσουν τον θαυμασμό τους για εκείνον, του έστελναν ερωτικά γράμματα μέσα στη φυλακή, τα οποία ψυχολόγοι χαρακτήρισαν «αρρωστημένη εμμονή».
Η υβριστοφιλία ορίστηκε από τον καθηγητή σεξολογίας John Money ως σεξουαλική παραφιλία, στην οποία ένα άτομο αντλεί σεξουαλική διέγερση και ευχαρίστηση από έναν σύντροφο ο οποίος έχει διαπράξει κάποιο αποτρόπαιο έγκλημα όπως βιασμό, φόνο, ή ένοπλες ληστείες. Αυτό το είδος παραφιλικών συμπεριφορών είναι μερικές φορές γνωστό ως «σύνδρομο Bonnie και Clyde». Στις περισσότερες περιπτώσεις, το πρόσωπο που βρίσκεται στο επίκεντρο της σεξουαλικής επιθυμίας είναι κάποιος ο οποίος έχει φυλακιστεί ενώ όσοι πάσχουν από υβριστοφιλία μπορεί να παροτρύνουν και να εξαναγκάζουν τον σύντροφό τους να διαπράξει κάποιο έγκλημα. Σε άλλες περιπτώσεις, οι υβριστόφιλοι μπορεί να επικοινωνούν με κάποιον που είναι ήδη στη φυλακή τον οποίο δεν γνωρίζουν, παρά μόνο μέσω των μέσων ενημέρωσης. Για παράδειγμα, είναι γνωστό ότι κατά συρροή δολοφόνοι -ιδιαίτερα εκείνοι που έχουν λάβει μεγάλη δημοσιότητα- λαμβάνουν αλληλογραφία από γυναίκες θαυμάστριες. Τέτοια παραδείγματα είναι οι Charles Manson, Jeffrey Dahmer, Richard Ramirez και Ted Bundy.
Υπάρχουν δύο κατηγορίες υβριστόφιλων, οι παθητικοί και οι επιθετικοί. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν όσοι επικοινωνούν μέσω αλληλογραφίας με τους εγκληματίες. Κάθε χρόνο, φημισμένοι εγκληματίες λαμβάνουν ρομαντική και σεξουαλική αλληλογραφία από θαυμάστριες, τις λεγόμενες serial killer groupies. Αυτές δεν έχουν καμία επιθυμία να εμπλακούν σε εγκληματικές δραστηριότητες, αν και έλκονται από άνδρες κρατούμενους. Αυτές οι γυναίκες θα προσπαθήσουν να αναζητήσουν δικαιολογίες για το τι έπραξε ο εγκληματίας. Θεωρούν ότι παρά τα ειδεχθή εγκλήματα που έχουν διαπράξει, εκείνες προσωπικά δεν θα τις βλάψουν ποτέ και πιστεύουν μ’ έναν ρομαντικό τρόπο πως είναι ικανές να αλλάξουν την ζωή των παραληπτών των γραμμάτων τους (έχουν φαντασιώσεις διάσωσης). Οι επιθετικοί υβριστόφιλοι είναι κάτι το εντελώς αντίθετο. Είναι πρόθυμες να βοηθήσουν τους εραστές τους δελεάζοντας τα θύματά τους, κρύβοντας τα πτώματα, συγκαλύπτοντας τα εγκλήματα, ή ακόμη διαπράττοντας και εγκλήματα. Έλκονται από τον εραστή τους, λόγω των βίαιων ενεργειών του και θέλουν να λάβουν αγάπη, αλλά δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν ότι ο εραστής τους είναι απόλυτα χειριστικός, πάσχοντας, πιθανότατα, από κάποια ψυχική διαταραχή. Τόσο οι παθητικοί όσο και οι επιθετικοί υβριστόφιλοι τείνουν να καταλήγουν σε κακοποιητικές ή «τοξικές» σχέσεις.
Γνωρίζουμε ελάχιστα για την υβριστοφιλία, ωστόσο, έχουν αναπτυχθεί κάποιες επιστημονικές υποθέσεις. Για παράδειγμα, η Katherine Ramsland, καθηγήτρια εγκληματολογικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο DeSales, αναφέρει ότι κάποιες από τις γυναίκες που έχουν παντρευτεί ή έχουν δεσμό με κατά συρροή δολοφόνους έχουν αναφέρει τους ακόλουθους λόγους για αυτήν την ερωτική έλξη: «κάποιες πιστεύουν ότι μπορούν να αλλάξουν έναν άνθρωπο σκληρό και βάναυσο όπως έναν κατά συρροή δολοφόνο», «άλλες «βλέπουν» το μικρό αγόρι που ήταν κάποτε ο δολοφόνος και θα επιδιώξουν να τον βοηθήσουν να το βγάλει προς τα έξω», «ελπίζουν να μοιραστούν το φως της δημοσιότητας ή να συνάψουν μία συμφωνία για βιβλίο ή ταινία», «υπάρχει και η έννοια του «τέλειου συντρόφου». Ξέρουν πού είναι ανά πάσα στιγμή και ξέρουν ότι τις σκέφτονται. Ενώ οι εγκληματίες μπορεί να ισχυρίζονται ότι τις αγαπούν, εκείνες δεν χρειάζεται να υπομένουν τα θέματα καθημερινότητας που εμπλέκονται στις περισσότερες σχέσεις. Δεν χρειάζεται να βάλουν πλυντήριο, να τους μαγειρέψουν, να λογοδοτήσουν σε αυτούς». Ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι υβριστόφιλοι είναι πειθήνια και υποχωρητικά θύματα, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι είναι «νάρκισσοι που έλκονται από την εξουσία και την ισχύ». Πράγματι, πολλές γυναίκες φαίνεται να έλκονται από άνδρες «πίσω από τα κάγκελα», λόγω της «δόξας» και της «φήμης» τους από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Θεωρείται ότι αυτές οι γυναίκες δίνουν νόημα στη ζωή τους μέσα από τις ζωές των εγκληματιών και αρέσκονται στη συγκίνηση και την προσοχή.
Ψυχολόγοι προσπαθούν να προσεγγίσουν το συγκεκριμένο φαινόμενο ορμώμενοι από το βιολογικό υπόβαθρο. Οι Richard Wrangham και Dale Peterson, συγγραφείς του «Demonic Males», περιγράφουν μία μελέτη στην οποία παρατηρήθηκαν οι συμπεριφορές αρσενικών και θηλυκών ουρακοτάγκων, όπου διαπιστώθηκε ότι τα θηλυκά ευνοούσαν τα μεγαλύτερα και πιο επιθετικά αρσενικά. Σύμφωνα με αυτούς, οι γυναίκες εξισώνουν τους βίαιους και επιθετικούς άνδρες, οι οποίοι είναι συνάμα και γοητευτικοί, σε ένα ιδανικό αρρενωπότητας που βασίζεται στην ισχύ και την βαρβαρότητα. Επιπλέον, θεωρητικοί, όπως ο ψυχολόγος Leon Seltzer, υποστηρίζουν ότι οι serial killer groupies ανταποκρίνονται στον απροκάλυπτο ανδρισμό του ατόμου που έχει κάνει την πιο βάρβαρη πράξη που μπορεί να φανταστεί κανείς. Δηλαδή, μπορεί να εξισώνουν αυτό το είδος βίας με την αρσενική δύναμη και, στη συνέχεια, να επιδιώκουν με έναν τρόπο να «φέρουν» στη ζωή τους ένα τέτοιο αρσενικό με σκοπό την προστασία και την δημιουργία απογόνων με υψηλές πιθανότητες επιβίωσης. Επομένως, μπορεί να ανταποκρίνονται σε ένα βιολογικό κίνητρο για το οποίο οι ίδιες μπορεί να μην έχουν επίγνωση.
Η δημοσιογράφος και συγγραφέας Sheila Isenberg (2000), στο βιβλίο της «Women Who Love Men Who Kill», πήρε συνεντεύξεις από πολλές γυναίκες υβριστόφιλες. Σημειώνει ότι αυτές οι γυναίκες ήταν φαινομενικά φυσιολογικές – δασκάλες, νοσοκόμες και σύζυγοι. Ανακάλυψε, ωστόσο, ότι πολλές είχαν ιστορικό κακοποιητικών σχέσεων. Μερικές από αυτές γνώριζαν την ακριβή φύση των σχέσεών τους – ότι είναι ηθικά λάθος να αγαπούν ένα δολοφόνο – ενώ άλλες δημιουργούσαν εξαιρετικά απατηλές και εξιδανικευμένες φαντασιώσεις των σχέσεων αυτών. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότερες γυναίκες δεν γνώριζαν πραγματικά τους άνδρες με τους οποίους ήταν ερωτευμένες. Η επικοινωνία τους με αυτούς τους ανθρώπους γινόταν, ως επί το πλείστον, μέσω αλληλογραφίας και τους συναντούσαν μόνο για μία ή δύο ώρες κάθε φορά σε κάθε επισκεπτήριο. Στην πραγματικότητα, περνούσαν περισσότερο χρόνο αναλογιζόμενες για το πώς θα ήταν οι σχέσεις τους αν ο εγκληματίας δεν βρισκόταν στη φυλακή.
Τέτοιες σχέσεις προσφέρουν ένα είδος δύναμης και ελέγχου (μιας και εκείνες επιλέγουν το αν θα δεχτούν τα τηλεφωνήματα απ’ τη φυλακή, το πότε θα επισκεφτούν τους κρατουμένους, γνωρίζουν πού βρίσκεται ο αγαπημένος τους κάθε στιγμή κ.τ.λ.), μία μετάβαση από το είμαι Καμία στο είμαι Κάποια. Αυτές οι γυναίκες είναι ικανές να κάνουν πολλές θυσίες προκειμένου να βρίσκονται κοντά στους αγαπημένους τους, όπως να παρατήσουν την δουλειά τους, να ξοδέψουν μεγάλα χρηματικά ποσά σε συνηγόρους υπεράσπισης, να περιμένουν ώρες για να τους επισκεφτούν και να υπόκεινται κάθε φορά σε εξευτελιστικό σωματικό έλεγχο. Ωστόσο, οι εγκληματίες γνωρίζουν ακριβώς σε τί εμπλέκονται. Οι κατά συρροή δολοφόνοι, πολλές φορές, είναι χαρισματικοί και ευφυείς άνθρωποι. Αυτοί οι εγκληματίες έχουν απεριόριστο ελεύθερο χρόνο στη φυλακή να χειριστούν αυτές τις γυναίκες που τους θαυμάζουν: Τις μελετούν προσεκτικά, μαθαίνοντας για τις προσωπικότητες και τα τρωτά τους σημεία.
Φυσικά, δεν μπορεί να γίνει σοβαρός λόγος για θεραπεία, σε ένα σύνδρομο που ακόμη ερευνάται. Υπάρχουν, όμως, ειδικοί που αναλαμβάνουν τέτοιες περιπτώσεις εφαρμόζοντας ύπνωση, διαλογισμό, θεραπεία 12 βημάτων (όπως στους Α.Α), φαρμακευτικές αγωγές, θεραπείες σεξουαλικού επαναπροσδιορισμού, μέχρι και συμβουλευτική ψυχοθεραπεία, αν τύχει (εξαιρετικά σπάνια), κάποια να ζητήσει την βοήθεια τους. Μία προσωπική διαπίστωση, μελετώντας το συγκεκριμένο θέμα, είναι πως κι αυτή η τάση των ανθρώπων να έλκονται από άτομα που έχουν διαπράξει ειδεχθή εγκλήματα έχει γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από επιτήδειους που μέσα από σχετικές ιστοσελίδες διευκολύνουν τις στενές, προσωπικές σχέσεις των serial killers με όποια ενδιαφέρεται γι’ αυτούς. Σημεία των καιρών.
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
Isenberg, S. (2000). Women Who Love Men Who Kill. Backprint.com
Money, J. (1986). Lovemaps: Clinical concepts of sexual/erotic health and pathology, paraphilia, and gender transposition in childhood, adolescence, and maturity. New York: Irvington.