Η ρίζα του ρατσισμού είναι το ανώφελο

Άρθρο: Χαράλαμπος Δεπάστας
Κοινωνικός Λειτουργός

Επιμέλεια: Στέλλα Πυρένη
Φιλόλογος

Ο καιρός έχει γυρίσματα και οι ξενοφοβικές τάσεις σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν επιστρέψει για τα καλά. Άλλες εποχές ασφαλώς, άλλες αιτίες προφανώς. Το άγνωστο γεννά το φόβο και ο φοβισμένος άνθρωπος είναι ικανός για ασύλληπτα δυσάρεστες αντιδράσεις. Θα έλεγα πως είναι λάθος να ταυτίσουμε ή να παρομοιάσουμε την ξενοφοβία με τον ρατσισμό. Μην έχοντας τα κοινωνιολογικά και λεξιλογικά γαλόνια, απλοϊκά αναφέρω πως η ωφελιμιστική τάση και στάση του ανθρώπου είναι η ρίζα της ρατσιστικής συμπεριφοράς. Ο σπόρος που τη γεννά είναι η απαιδευσιά.

Διότι μόνον ένας ή μια ομάδα ή ένα έθνος που στερείται παιδείας ουσιαστικής μπορεί στο όνομα και την χάρη του οφέλους να καταρρακώσει ψυχές, σάρκες και συνειδήσεις. Ομιλούμε για κρίση αξιών που εκεί πλήττεται συθέμελα μια ανθρώπινη κοινωνία.

Τα παραδείγματα της ιστορίας είναι πραγματικά αμέτρητα. Θα επικεντρωθώ ενδεικτικά σε δυο – τρία γεγονότα της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας. Έχετε ακούσει ποτέ την έκφραση με τη «ρατσιστική απόχρωση» «κωλοαμερικάνος, κωλοάγγλος, κωλογάλλος, κωλογερμανός»; Αντιθέτως, έχουμε εύκολα τα «κωλοαλβανός, κωλοπακιστανός, κωλοαφγανός, κωλόμαυρος»  κτλ. Γιατί; Γιατί από τους μεν θεωρούμε τους εαυτούς μας κατώτερους επιθυμώντας να τους φτάσουμε και να αντλήσουμε οφέλη (εύνοια, χρήμα) ενώ από τους δε, θεωρούμε τους εαυτούς μας ανώτερους που σκοπεύουν να μας φτάσουν, να μας περάσουν και να μας βλάψουν.

Παιδιά που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Ελλάδα, κατά κόρων φτωχά, στερούνται ή δυσκολεύονται να αποκτήσουν το δικαίωμα της ιθαγένειας. Δεν έχουν πατρίδα, δεν έχουν δικαιώματα.

Όταν όμως πρόκειται για αστέρες που θα διαφημίσουν το έθνος ή θα βοηθήσουν μια ομάδα ή θα φέρουν μετάλλια σε Ολυμπιάδες και διακρίσεις όλα γίνονται εν μία νυκτί. Όταν η τσέπη είναι να γεμίσει παράδες ο αλλοδαπός θα δουλέψει στα χωράφια ή την επιχείρηση ανασφάλιστος και με μεροκάματο πείνας. Όταν ο γεννημένος και μεγαλωμένος στα ξένα που δεν έχει έρθει ποτέ στην Ελλάδα, δεν ομιλεί την ελληνική, όμως το επίθετό του έχει την κατάληξη –idis, -opoulos, -as, -is κτλ., τρέχουμε να τον βαφτίσουμε Ο ΕΛΛΗΝΑΣ. Θυμάμαι ένα ρεπορτάζ στην τηλεόραση όπου ένας Έλληνας γ’ γενιάς είχε κάνει φονικό. Προφανέστατα εκεί ήταν «ο Αυστραλός ελληνικής καταγωγής» κι αυτό γιατί δεν αντέχουμε, δεν επιθυμούμε το αρνητικό. Αντιθέτως επιζητούμε με κάθε τρόπο τη φήμη, τη δόξα, το χρήμα, τα φλας. Είδατε κανένα πολιτικό να φωτογραφίζεται καμαρωτός – καμαρωτός ή καμιά κάμερα πίσω από τον μεροκαματιάρη βιοπαλαιστή μετανάστη;

Δεν υπάρχει τίποτα παρά μόνον η αξία της ζωής. Η νέα γενιά κοινωνικών επιστημόνων και εκπαιδευτικών οφείλει στις διαμορφωθείσες δυσμενείς κοινωνικές συνθήκες να δώσει τη μέγιστη δυνατή προσοχή με ανθρωποκεντρικές παρεμβάσεις προς περιορισμό του φαινομένου για μια κοινωνία ανθρώπων με ρίζα την αλληλεγγύη.