Χαράλαμπος ΔεπάσταςΚείμενο: Χαράλαμπος Δεπάστας
Κοινωνικός Λειτουργός
Επιμέλεια: Στέλλα Πυρένη
Φιλόλογος
Αν και χρόνια αρθρογράφος, θεωρώ πως δε γνωρίζω σε ικανοποιητικό βαθμό την τέλεια ελληνική γλώσσα. Ούτε να την ομιλώ ούτε και να την γράφω. Σε αυτό προφανώς και ευθύνεται ένα πολυπροβληματικό εκπαιδευτικό σύστημα (όπως μετά περίσσιας ευκολίας η πλειοψηφία θα κατηγορήσει) αλλά και εγώ ο ίδιος που είτε δε διάβασα αρκετά και σωστά είτε δεν ενδιαφέρθηκα σοβαρά μέχρι και σήμερα να βελτιωθώ. Παρά όλα αυτά, λατρεύω την ελληνική γλώσσα, την θεωρώ ίσως τη σπουδαιότερη πολιτισμική κληρονομιά από την αρχαία Ελλάδα και ομολογώ πως θα ψήφιζα και με τα τέσσερα να ήταν τα αρχαιοελληνικά η επίσημη γλώσσα του ελληνικού κράτους από αύριο κιόλας. Σκεφτόμουν, πώς είναι δυνατόν κάτι τόσο σπουδαίο και άρτιο να δημιουργήθηκε από ανθρώπους τόσους αιώνες πριν αλλά και τι τύχη το σπίτι της να είναι η χώρα μας. Γιατί κάτι τόσο θαυμαστό να έχει υπεραπλουστευτεί ως και ευτελιστεί από εμάς τους «μοντέρνους» Έλληνες;
Το μαγικό της αρχαιοελληνικής γλώσσας πέραν από τη γεωμετρική της ακρίβεια, είναι μια ζωντανή γλώσσα, έμψυχη. Η ζωή μπορεί να εξηγηθεί από την ελληνική γλώσσα κι αυτό δε το έχουμε συνειδητοποιήσει ούτε έχουμε καταλάβει τη σπουδαιότητα αυτή. Είναι στιγμές λοιπόν που αναζητώ μικρές πληροφορίες και με χαρά τις μοιράζομαι με τους αναγνώστες μου. Σας ερωτώ λοιπόν. Τι θα πει “αφθονία”; Η πλειοψηφία (και εγώ μαζί μέχρι πρότινος) θα απαντούσε «το πολύ», «αυτό που είναι περίσσιο», «αυτό που είναι αρκετό» κι άλλα παρεμφερή.
Αν αναλύσουμε τη λέξη θα δούμε πως αποτελείται από το στερητικό πρόθημα “α” και τη αρχαιοελληνική λέξη “φθόνος” που θα πει δυσαρέσκεια, λύπη. Άρα λοιπόν, “αφθονία” θα πει “δεν έχω φθόνο”, δεν νιώθω δυσαρέσκεια και λύπη. Για να είσαι “ά-φθονος”, λοιπόν, πρέπει να μην έχεις το συναίσθημα της στέρησης. Αν ο διπλανός σου έχει ένα σπιτάκι, μια δουλίτσα, φαγητό κι εσύ δεν έχεις, τότε τον φθονείς. Στην αντίθετη περίπτωση που δε σου λείπει κάτι τότε είσαι “ά-φθονος”.
Ως κοινωνικό επιστήμονα και πολίτη η παραπάνω απλή ανάλυση ένιωσα ότι μου έδωσε αρκετές απαντήσεις για τη σύγχρονη εποχή. Ελπίζω και σε εσάς.
Κλείνω το άρθρο με τρία σχετικά γνωμικά:
Πρός γάρ τόν ἔχοντα ὁ φθόνος ἕρπει.
Σοφοκλής (496-406 π.Χ)
Ο φθόνος είναι συντετριμμένος θαυμασμός.
Søren Kierkegaard (1813-1855), Δανός φιλόσοφος
Ο φθόνος ποτέ δεν έκανε τον άνθρωπο καλύτερο.
Γερμανική παροιμία