ΑnimartistsΆρθρο: Βάσια Μήλα
Τα τελευταία χρόνια ο κόσμος των comics προσελκύει όλο και περισσότερους Έλληνες θαυμαστές!!
Πότε πρωτοεμφανίστηκε όμως το comic και ποια είναι η ιστορία του;
Η προέλευση της λέξης “comic” έχει δύο πτυχές: αρχικά λόγω του ότι οι πρώτες ιστορίες είχαν κωμικό χαρακτήρα και περιεχόμενο, ενώ από την άλλη άρχισαν σταδιακά να αναπτύσουν τόσο έντονα το στοιχείο της σάτιρας που ονομάστηκαν ”comicals” και σε συντομία ”comics”.
Η ιστορία τους ξεκινάει από πολύ παλιά… Όταν δημιουργήθηκε στον άνθρωπο η ανάγκη να επικοινωνεί, να εκφράζεται και σε αυτή την ανάγκη του τον βοήθησε η δυναμική της ”εικόνας”. Η εικονογράφηση ως ένα βασικό στοιχείο τους, μπορεί να πει κανείς ότι εμφανίστηκε το 15ο αιώνα π.Χ στις ιερογλυφικές αναπαραστάσεις των Αιγυπτίων αλλά και στα αρχαιοελληνικά αγγεία, στα οποία απεικονίζονταν η κίνηση με διαδοχικές εικόνες. Τον 19ο αιώνα τα comics εμφανίστηκαν ως μια μορφή οπτικής τέχνης που αποτελείται από εικόνες που πολλές φορές συνδυάζονται με κείμενο.
Στο ξεκίνημά τους απεικόνιζαν καρικατούρες, διατυπώνοντας απλές και διασκεδαστικές ιστορίες που στόχο είχαν την ευχάριστη ανάγνωση από το κοινό ενώ στη πορεία δημιουργήθηκαν και άλλα υποείδη. Τα πιο συνηθισμένα είναι τα βιβλία comics στα οποία ξετυλίγονται ολόκληρες ιστορίες σε πολλά τεύχη και τα comic strips, τα οποία παραθέτονται σε εφημερίδες και περιοδικά. Ποιό συγκεκριμένα, τα comic strips είναι μικρές ιστορίες, οι οποίες ξετυλίγονται σε τρία ή τέσσερα καρέ μέσω των οποίων επιδιώκουν να περάσουν ένα πολιτικό ή κοινωνικό μήνυμα στους αναγνώστες.
Βασικό χαρακτηριστικό και των δύο είναι οι σχεδιασμένες εικόνες, οι οποίες διαδέχονται η μια την άλλη, συνεχίζοντας με αυτό τον τρόπο την πλοκή της ιστορίας. Ένα ακόμα ευδιάκριτο στοιχείο τους, το οποίο και εντοπίστηκε αρχικά σε φυλλάδια comics στη Μεγάλη Βρετανία, είναι η εμφάνιση μπαλονιού στο οποίο εμπεριέχονται λόγια. Τα comics αποτελούν μια μορφή τέχνης, την 9η τέχνη, ωστόσο δυστυχώς αυτό δεν γίνεται αποδεκτό από όλους.
Πρωτοπόροι λοιπόν του είδους θεωρούνται για την Ευρώπη το περιοδικό “Ally Sloper’s Half Holiday” που κυκλοφόρησε στην Αγγλία το 1884, για τις ΗΠΑ το “Hogan’s Alley” του Ρίτσαρντ Άουτκολτ, του οποίου κύριος χαρακτήρας ήταν το Κίτρινο Παιδί και ξεκίνησε να δημοσιεύεται σαν ένθετο strip σε εφημερίδες το 1895. Χρόνια μετά, τα comics γνώρισαν μεγάλη ανάπτυξη στην Αμερική κυρίως από ιστορίες με υπερήρωες εταιρειών όπως η DC Comics και η Marvel comics.
Στην Ευρώπη, το comic ξεκίνησε με πρωτοπόρους τους Βέλγους με εκδόσεις όπως ο “Τεν Τεν” και το περιοδικό “Spirou”. Η πρώτη ιστορία που δημιουργήθηκε ήταν ελβετική, με δημιουργό τον Ροδόλφο Τόπφερ.
Η Ελλάδα ήρθε κάπως αργά σε επαφή με τα comics, θα έλεγε κανείς, εξαιτίας των πολεμικών και πολιτικών αναταραχών και έτσι η ακμή τους χρονολογείται από το 1950. Το πρώτο ελληνικό στίγμα χωρίς καμία ξένη επιρροή ήταν οι κωμωδίες του Αριστοφάνη σε comics.
Σήμερα ερχόμαστε στο Comicdom.con Athens, όπου όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος λαμβάνει χώρα το Διεθνές Φεστιβάλ Comics στην Ελληνοαμερικάνικη Ένωση. Ένα τριήμερο φεστιβάλ το οποίο συνδιοργανώνουν η “Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Comicdom Press” και η “Ελληνοαμερικάνικη Ένωση“. Είναι μια αξιόλογη κίνηση με αρκετούς εθελοντές να εργάζονται εκεί παρέχοντας δωρεάν είσοδο στο κοινό. Φέτος το Comicdom κλείνει 10 χρόνια και για αυτό το πρόγραμμα θα είναι αρκετά πλούσιο. Αρχικά, θα περιλαμβάνει εκθέσεις, με κύρια το “Great American Comics” η οποία αποτελεί τμήμα της ομώνυμης συλλογής του “Cartoon Art Museum” του San Francisco καθώς και ατομική έκθεση του γνωστού δημιουργού Ηλία Κυριαζή και φωτογραφική έκθεση Cosplay του Σπυρίδωνος Κακούρη. Επίσης, προβολές όπως το “She makes comics”, το ειδικό εκτεταμένο preview του MADE ORDINARY, μια δραματική ταινία φαντασίας με υπερήρωες, καθώς και ένα ντοκιμαντέρ στο οποίο θα απεικονίζεται όλη η πορεία του φεστιβάλ Comicdom. Παρουσιάσεις και ανοιχτές συζητήσεις θα κάνουν την εμφάνιση τους φέτος στο φεστιβάλ δίνοντας έτσι την ευκαιρία να υπάρξει πολυφωνία. Όποιος από εσάς ενδιαφέρεται να γνωρίσει τις τεχνικές του σεναρίου και της εικονογράφησης ας επισκεφτεί το Φεστιβάλ. Θα πραγματοποιηθούν workshops από Έλληνες δημιουργούς, οι οποίοι θα σας φέρουν σε μια πρώτη επαφή με αυτή την τέχνη. Sketch events με τη συμμετοχή Ελλήνων και ξένων σχεδιαστών θα κάνουν επίσης την εμφάνιση τους, ενώ δε θα μπορούσε από το φεστιβάλ να λείπει ανάλογο παιδικό πρόγραμμα για τους μικρούς μας φίλους. Βazaar , απονομές ελληνικών βραβείων comics καθώς και προσκεκλημένοι όπως ο βραβευμένος με Eagle Award Ιρλανδός σχεδιαστής Declan Shalvey (MOON KNIGHT, INJECTION) θα κάνουν το τριήμερο αυτό αξέχαστο. Το σήμα κατατεθέν του φεστιβάλ το αφήσαμε για το τέλος, και ο λόγος για τον διαγωνισμό Comicdom Cosplay όπου ήρωες από όλο το φάσμα της pop κουλτούρας ζωντανεύουν επί σκηνής, με τον νικητή να εκπροσωπεί τη χώρα μας στον πανευρωπαϊκό διαγωνισμό EuroCosplay στο MCM EXPO του Λονδίνου. Το Comicdom Con Athens έχει ως στόχο να φέρει κοντά το ελληνικό κοινό με τον κόσμο των comics και να υπενθυμίσει για άλλη μια φορά ότι ο κόσμος τους είναι ανοιχτός για όλους.
Η Athens Comics Library μετακομίζει στο Comicdom Con Athens για το τριήμερο 24-26 Απριλίου!
Και το ξεφύλλισμα συνεχίστηκε όλο το βράδυ!!
Style your sole!
To Animartists παραβρέθηκε στην εκδήλωση και ήρθε σε επαφή με την σκιτσογράφο Κατερίνα Σοπίδη, η οποία βρίσκεται στο Comicdom.con Athens στον τρίτο όροφο, των αυτοεκδόσεων, με δύο βιβλία της.
Πως αποφάσισες να γίνεις σκιτσογράφος και ποια είναι η πηγή της έμπνευσης σου;
Πάντα μου άρεσε να κάνω μικρά σκιτσάκια, με εντυπωσίαζαν οι καρικατούρες, μου άρεσαν οι εικονογραφήσεις του Ορνεράκη στο βιβλίο της ιστορίας μου. Μου άρεσε η απλότητα του ΚΥΡ, αυτός είναι και η αιτία που υπογράφω ως ΣΟΠ, ενώ με λένε Σοπίδη. Ένιωθα ότι ήθελα να μοιραστώ το χιούμορ μου με έναν ακόμα τρόπο και όταν βρέθηκε μια ευκαιρία την άρπαξα και ξεκίνησα. Η έμπνευση έρχεται αβίαστα όταν βρίσκω λόγο να υπερασπιστώ την ισότητα, την ελευθερία και τη δικαιοσύνη. Θα ήθελα τα σκίτσα μου να διαπαιδαγωγούν την εξουσία, να γίνουν ένας οδηγός επιβίωσης της ενσυναίσθησής μας.
Το επάγγελμα του σκιτσογράφου είναι ένα επάγγελμα με παρελθόν, παρόν και μέλλον. Προσαρμόζεται στις εκάστοτε κοινωνικές συνθήκες. Πώς, αυτό το στοιχείο, μπορεί να επηρεάσει τη δουλειά σου;
Όποιο επάγγελμα δεν προσαρμόστηκε στις εκάστοτε κοινωνικές συνθήκες έμεινε στο παρελθόν και δικαιούται μια θέση στα βιβλία λαογραφίας. Όλα τα υπόλοιπα επαγγέλματα δε διαφέρουν και τόσο πολύ από αυτό του σκιτσογράφου. Επηρεάζομαι από την καθημερινότητα μου. Αυτήν που θέλει να επεξεργάζεται το μυαλό μου, αυτήν που έχω τη δύναμη να την αλλάξω τόσο ώστε να γίνει μια μικρή γέφυρα για να πάω παραπέρα. Όσα σκιτσάρω είναι άμεσα συνυφασμένα με όσα θα ήθελα να αλλάξω στον εαυτό μου.
Η δημιουργική φαντασία καθώς και η καλή αίσθηση του χιούμορ αποτελούν δυο από τα απαραίτητα προσόντα ενός σκιτσογράφου. Αν ο καθένας από εμάς, μπορούσε να έχει έστω και λίγο από αυτά τα στοιχεία, πιστεύεις ότι θα μας βοηθούσαν να ανταπεξέλθουμε/αντιμετωπίσουμε καλύτερα ορισμένες καταστάσεις;
Ναι, σίγουρα και η χρησιμότητα τους αφορά όλους. Οι επιχειρηματίες και οι καλλιτέχνες έχουν μάθει να αναγνωρίζουν αυτά τα χαρακτηριστικά στον εαυτό τους και να τα εξελίσσουν. Όσοι ανοίγουν δρόμους πέρα από τα καθιερωμένα, πριν από τον εαυτό τους βοήθησαν το σύνολο της κοινωνίας. Αφενός είχαν δυνατότητα να φανταστούν κάτι νέο και αφετέρου είχαν αρκετό χιούμορ για να γελάσουν όταν άκουγαν τη φράση “δε μπορείς”.
Οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τη πραγματικότητα, αυτό που βλέπουν, αυτό που αισθάνονται, ο καθένας από τη δική του οπτική γωνία. Πως λειτουργεί αυτό με το επάγγελμα του σκιτσογράφου;
Αυτό ήταν πάντα το βασικό μου πρόβλημα. Δεν ήθελα να επιτρέπω η δική μου οπτική να μειώνει το μέγεθος του μηνύματος που θέλω να παρουσιάσω με ένα σκίτσο. Η ερμηνεία που δίνω εγώ στην πραγματικότητα αφορά εμένα, για να αφορά και εσένα ή και περισσότερους δεν αρκεί μια ερμηνεία. Για να αφορά όλους δεν αρκεί η πραγματικότητα, χρειάζεται ένα όραμα. Αν έχεις όραμα θα οδηγήθεις σε μια νέα πραγματικότητα.
Πως ονομάζονται τα δυο βιβλία που θα παρουσιάσεις κ ποια είναι η θεματική τους;
Μόλις τύπωσα δύο βιβλιαράκια μου που θα παρουσιαστούν πρώτη φορά στο Comicdom Con Athens 2015, στις αυτοεκδόσεις. Το ένα είναι το “20” μια συλλογή είκοσι σκίτσων μου που έχουν δημοσιευθεί κατά καιρούς στο διαδίκτυο και το άλλο είναι το “χοντρό αστείο” μια ανατρεπτική ιστορία για το ρατσισμό και την περιθωριοποίηση των παχύσαρκων ατόμων, ένα θέμα για το οποίο δε μιλά κανείς από όσους θα έπρεπε. Η παχυσαρκία είναι πριν από όλα ένα κοινωνικό φαινόμενο για το οποίο είμαστε όλοι συνένοχοι. Στις 24 Απριλίου, εκτός από πρώτη μέρα του Comicdom, είναι και Διεθνής Μέρα Size Acceptance.
Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφερθώ στο σημείο που επιδρούν τα comics στη ψυχολογία μας και αξίζει να σημειωθεί ότι οι χαρακτήρες που παρουσιάζονται δεν είναι πάντα φανταστικά δημιουργήματα, αλλά συχνά πραγματικοί εκφραστές συγκεκριμένων ηθικών, κοινωνικών και ιδεολογικών αξιών. Έτσι επέρχεται ένα είδος «κάθαρσης» του αναγνώστη, καθώς αυτός ταυτίζεται με τον ήρωα του comics. Η αξία της κάθαρσης είναι σημαντική, γιατί μας αποφορτίζει από τα καταπιεστικά μας ένστικτα και τις συγκρούσεις μας με το περιβάλλον.
“Σε μια ισοπεδωτική κοινωνία όπου οι ψυχολογικές διαταραχές, οι στερήσεις και τα διάφορα συμπλέγματα βρίσκονται σε ημερήσια διάταξη σε μια βιομηχανοποιημένη κοινωνία όπου ο άνθρωπος γίνεται ένα νούμερο μέσα σε μια κοινωνική οργάνωση που αποφασίζει γι’ αυτόν κι όπου η ανθρώπινη δύναμη παραμένει καταπιεσμένη από τη μηχανή που δρα στη θέση του ανθρώπου – σε μια τέτοια κοινωνία, λοιπόν, έγκειται στον θετικό ήρωα να ενσαρκώσει, πέρα από κάθε όριο, την απαίτηση για παντοδυναμία, που ο απλός πολίτης ονειρεύεται, χωρίς να μπορεί να ικανοποιήσει.”
Ουμπέρτο Έκο
Info: Comicdom Con Athens 2015
Παρασκευή 24, Σάββατο 25 και Κυριακή 26 Απριλίου, 11:00 – 21:30
Ελληνοαμερικανική Ένωση, Μασσαλίας 22, Κολωνάκι με ελεύθερη είσοδο.