Μένη ΚουτσοσίμουΆρθρο: Μένη Κουτσοσίμου
Ψυχολόγος – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
ΜΔΕ στην Κοινωνική Ψυχιατρική-Παιδοψυχιατρική
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων
Μεταδιδάκτωρ Ιατρικής Παν/μίου Ιωαννίνων στην Ποιότητα Υπηρεσιών
Θα μιλήσουμε για Όρια.
Ένας Φάρος δεν τοποθετείται τυχαία κάπου…
καθώς κρύβει απέραντη μοναξιά φλερτάροντας ανοιχτά με τα όριά του…
Όταν φτάνει κανείς στα άκρα, οφείλει να γνωρίζει τον εαυτό του αρκετά και να είναι απόλυτα συμβατός με το μέσα του για να ανακαλύψει τι κρύβεται στην ακτή. Κάτω από τις φαινομενικά αθώες λέξεις ή τις επιθέσεις που κανονικά δεν θα έπρεπε να αγγίζουν το ευαίσθητο σημείο του καθενός μας, λυγίζουμε ως επί το πλείστον και χρειαζόμαστε ένα σημάδι για να ξαναμπούμε στην πορεία μας.
Κάθε άνθρωπος έχει στην κατοχή του έναν εσωτερικό μικρό «κινηματογράφο» που προβάλλει τη δική του ταινία, σε κάθε περίπτωση και πέρα από κάθε πραγματικότητα. Είναι το μέρος εκείνο όπου αφυπνίζονται οι συγκινήσεις του, που στη συνέχεια τις αναμασά σε όλη του τη ζωή. Τι είναι αυτό που ενεργοποιεί τον εσωτερικό μας «κινηματογράφο»; Οι αναμνήσεις και τα όρια. Η σκέψη μας από μόνη της είναι ικανή να μας παρασύρει σε διαδοχικές υποθέσεις και ματαιώσεις που έχουμε υποστεί στο παρελθόν. Και σαν κύμα, η αίσθηση ενεργοποιείται και στο μέλλον. Τα φαντάσματα του παρελθόντος τροφοδοτούν και προσδιορίζουν το δυσοίωνο των προβλέψεων του μέλλοντος.
Για ορισμένους ανθρώπους η δυστυχία τους είναι απαραίτητη, για να δείξουν στους άλλους πόσο υποφέρουν… ώστε οι τελευταίοι να υποφέρουν αν είναι δυνατόν με τη σειρά τους για το κακό που τους έκαναν.
Καμιά φορά πάλι, είναι ευκολότερο να δημιουργήσει κανείς εξωτερικά εμπόδια, ανάλογα με τις βαθύτερες αναστολές του και στη συνέχεια να τα χρησιμοποιήσει ως δικαιολογία για τη δυσκολία του να πραγματοποιήσει τις επιθυμίες του. Τα προσχήματα βάζουν τα πάντα σε παρένθεση…
Όταν προσπαθείς λοιπόν να γίνεις ευτυχισμένος, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να παραιτηθείς από τα πλεονεκτήματα της «δυστυχίας» των άλλων; Να τσαλακώσεις τα όριά σου για να χωρέσετε όλοι μαζί στη δική τους επιλογή;
Κάθε αναθεώρηση χρειάζεται θάρρος και τόλμη. Μέσω της εξιδανίκευσης και της απομόνωσης μπορείς να βρεις αυτό που ζητάς… στη μοναξιά του αψεγάδιαστου… δεμένου στις ηθικές αξίες που υπηρετείς. Ενδεχομένως το βάρος της ελπίδας, της ηθικής και συναισθηματικής απαίτησης των άλλων, να εντυπώθηκε τόσο βαθιά μέσα σου, που δεν σου αφήνει πλέον τον απαραίτητο χώρο να αναπνεύσεις, να αντιδράσεις, να κινηθείς. Και είναι στο χέρι σου να ξεφορτωθείς τον ιδεαλιστικό μανδύα στον οποίο σε τύλιξαν οι κοινωνικές κατασκευές και να νιώσεις άνθρωπος ξανά, γεμάτος αδυναμίες, ανασφάλειες και προπαντός φόβο.
Είναι στιγμές που καταλαβαίνεις ότι πρέπει να υποφέρεις μέχρι το τέλος, να φτάσεις στα όρια της αντοχής σου, γιατί κάλλιστα πιστεύεις ότι είναι ο μόνος τρόπος για να το ξεπεράσεις, να το αποβάλλεις από μέσα σου… να πειστείς ότι δεν έχεις πια λόγο ύπαρξης.
Βρίσκεσαι λοιπόν διαρκώς σε κατάσταση αναμονής και αναζήτησης. Προσκρούεις στα κύματα, αθόρυβα και όντας απών, όπως ακριβώς η πεταλούδα που ενώ την προσελκύει το φως, δεν καταλαβαίνει ότι πλησιάζοντας, θα κάψει τα φτερά της. Έπρεπε να φτάσεις στα όριά σου και στα όρια που σου βάζει ο κάθε Άλλος για να τα αναγνωρίσεις και να τα αποδεχτείς. Πολλές φορές χρειάζεται και να τα ξεπεράσεις για να νιώσεις ότι επιβάλλεται να προστατέψεις τον εαυτό σου. Στην προοπτική λοιπόν να τον διαφυλάξεις, οφείλεις να αναγνωρίσεις την αδυναμία σου. Να γνωρίζεις τα ρεύματα και να αντιδράς αμέσως μόλις αντιληφθείς τα πρώτα σημάδια. Να ακούς τα σήματα κινδύνου. Να άρεις τη δύναμη της συνήθειας που δημιουργεί αναστολές. Να έχεις πίστη στα αμυντικά σου αντανακλαστικά. Οι δυνάμεις σου δεν είναι απεριόριστες για να αφήνεις το τίποτα ή το μάταιο να παίζουν κορώνα-γράμματα εις βάρος σου.
Η φθορά που έχει επέλθει με τα χρόνια, αυξάνει την ευαισθησία σου στις τρικυμίες. Γνωρίζεις υποθέτω με τα χρόνια ότι η ευαισθησία σου οξύνεται, φανερώνοντας αυτό που ήθελε να ξεχαστεί: αυτή τη μοναξιά που πότισε στο πετσί σου.
Η συμβολική απόκρουση των γεγονότων έχει πολύ πιο δυσάρεστες επιπτώσεις από τα ίδια τα γεγονότα. Κι εκεί στο βάθος, ο Φάρος σου να νοηματοδοτεί:
…να στέκεσαι πρωτίστως στο ύψος των προδιαγραφών σου,
όχι κατ’ ανάγκη στο ύψος των περιστάσεων…
Ξεπλένοντας το σκηνικό σου.
Αντέχεις;
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
Bensaid C. (1994). Αγάπησε τον εαυτό σου, η ζωή θα σε αγαπήσει. Σειρά, Ψυχολογία. Νέα Σύνορα, Εκδόσεις: Λιβάνη.