Μαίρη Α. ΣακελλαρίουΚείμενο: Μαίρη A. Σακελλαρίου,
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας –
Εκπαιδευόμενη Ψυχοθεραπεύτρια
Επιμέλεια: Μαρία Σουρτζή,
Φιλόλογος
Θέλω αλλά δεν αντέχω…
Εκεί που πολεμούσαμε… ή που νόμιζα πως πολεμούσαμε παρέα, εσύ τσάκισες…
Έκανες πίσω… έμεινα μόνη στην απόγνωση, στο χάος…
Αυτό όμως δεν είναι απόρριψη, ούτε προδοσία. Κι ας το βιώνεις έτσι. Κανείς δεν μπορεί να σε απορρίψει εσένα. Είτε δεν μπορεί, είτε δεν τα καταφέρνει, είτε δεν αντέχει, είτε δεν θέλει. Αυτά έχει θέσει η ζωή στο τραπέζι. Όταν κάποιος φεύγει από μία σχέση απορρίπτει τον εαυτό του από το να είναι σε αυτή τη σχέση. Όχι εσένα. Είναι χιλιάδες οι λόγοι που κάποιος κάνει πίσω. Φοβάται συνήθως. Και αυτό είναι ανθρώπινο. Αυτό δεν πάει να πει πως δεν έχει αισθήματα ή ότι δε νοιάζεται.
Ξέρω είναι βαρύ κάποιος να μην αντέχει ή να μη σε θέλει. Είναι όμως μία ματαίωση που χρειάζεται να γνωρίζεις και να αντέχεις, γιατί είναι μέσα στα πλαίσια της προσωπικής σου εξέλιξης. Κανείς γονιός δεν μας μαθαίνει, ότι υπάρχει η περίπτωση να μην αρέσουμε ή να μην μας θέλουν. Μεγαλώνουμε όμορφα στο συννεφάκι μας χάρη στην ουτοπική εικόνα που μας έχουν περάσει.
Ίσως φταίει το γεγονός, ότι πάντα ήθελες να τα φτιάχνεις και να μην χαλάνε, ήσουν ένας ισορροπιστής της οικογένειας, ενός προβληματικού συστήματος. Έτσι ένιωθες πως ανήκεις κάπου, έτσι έχεις αξία, έτσι σε δέχονται. Έτσι υπάρχεις!
Σαν ισορροπιστής κατεξοχήν δε διαλέγεις σταθερούς συντρόφους, διαλέγεις άτομα που είναι σε μία συνεχή αστάθεια, για να μπορέσεις να την πλαισιώσεις και να την σταθεροποιήσεις. Αυτό το μοτίβο συμπεριφοράς γράφτηκε στα κύτταρά σου. Και αυτό πολλές φορές καλείσαι να διαχειριστείς μέσα στις σχέσεις σου. Ίσως είναι και ένας από τους κύριους λόγους, που διαλέγεις μη διαθέσιμα άτομα ή άτομα με δυσκολίες και προσωπικά προβλήματα.
Έτσι φτιάχνεις τρίγωνα, τετράγωνα. Πολυμορφικές καταστάσεις. Πλήθος ανθρώπων που όσο μεγαλύτερο βαθμό δυσκολίας έχει η κάθε περίπτωση, τόσο εσύ αποκτάς τη λύτρωσή σου και κατοχυρώνεις την ύπαρξή σου. Είναι σαν να δημιουργείς το άλλοθί σου, ώστε το «ένα και σταθερό» να μη σου ταιριάζει.
Από μικρή έχοντας αναλάβει τέτοια περιστατικά, έχεις πάρει τα εύσημα, έχεις πάρει την επιβεβαίωση, ότι μπορείς να αντεπεξέλθεις στα δύσκολα και ότι με αυτό κάνεις χαρούμενους τους γύρω από εσένα ανθρώπους. Αυτό το καθιστά ακόμα πιο δύσκολο να το αποβάλεις. Ποιος θέλει να αφήσει μία συμπεριφορά που από αυτήν λαμβάνει επιβεβαίωση, αξία και αγάπη άλλωστε!
Και φτάνει ο καιρός που δεν μπορείς να καταλάβεις τις αντοχές σου μέσα από την προσπάθεια να ευχαριστείς και να διορθώνεις καταστάσεις άλλων. Τρέχεις σαν μανιακή να καλύψεις τα κενά τους. Τις δικές τους ανάγκες και επιθυμίες. Οι δικές σου όμως; Πόσο μακριά είσαι από αυτές, κάθε φορά που βιαστικά και με τόση αγωνία αναλαμβάνεις τις δικές τους;
Θέλεις να είναι αυτοί καλά κι ας μην είσαι εσύ καλά, γίνεται; Και τελικά το επιτρέπεις πράγματι να είναι αυτοί καλά σε βάθος χρόνου ή το σαμποτάρεις για κάποιο λόγο ώστε να μπαίνεις στην διαδικασία να το ξαναφτιάχνεις, ώστε να συνεχίζεις να λαμβάνεις αξία και να νιώθεις αναγκαία στο άλλο άτομο; Να τα εξαρτητικά σημάδια. Και τα εξαντλητικά φυσικά επίσης.
Ένας φαύλος κύκλος μίας δυσλειτουργικής συμπεριφοράς, για να ζητιανέψεις την παρουσία κάποιου και την αγάπη του.
Αποδέξου το! Δεν θες να είναι καλά κάποιος. Γιατί έτσι δε θα έχεις το περιθώριο να τον γιατρέψεις, να τον βοηθήσεις, να τον σταθεροποιήσεις, να τον σώσεις και επιτέλους… να τον ελέγξεις. Γιατί όλα τελικά έχουν να κάνουν με τον έλεγχο σε αυτή την ζωή. Και τον φόβο να χάσουμε τον εαυτό μας μην έχοντας τον έλεγχο.
Μπορεί κάποια στιγμή στην ζωή σου να έχασες τόσο πολύ τον έλεγχο, που να φοβάσαι να το βιώσεις ξανά. Και είναι ανθρώπινο και εύλογο να μην το αντέχεις. Και να έχεις σηκώσει τείχη προστασίας, για να επιβιώσεις στην συνέχεια.
Και είναι σαφώς καλύτερα να μπαίνεις στην διαδικασία να θέλεις να υποτάσσεις το άλλο άτομο. Να εκτίθεται περισσότερο, να χαλαρώνει ώστε να μην χρειαστεί να το κάνεις εσύ. Αυτή είναι η άλλη πλευρά του δίπολου. Να αισθάνεται ώστε να μην χρειαστεί να αισθάνεσαι. Να αφήνεται χωρίς να αφήνεσαι εσύ!
Κάπου εδώ όμως υπάρχει η άλλη όψη του νομίσματος. Γιατί πάντα υπάρχει κι ας μην θέλουμε μερικές φορές να την δούμε. Και είναι τόσο ξεκάθαρη, σαν να γυρνάς τη σελίδα ανάποδα. Τόσο απλά. Αρκεί να είσαι έτοιμη να την δεις και να την αποδεχτείς.
Βλέπεις είναι σκληρό να έρθεις αντιμέτωπη με το ότι κακοποιείς εσύ η ίδια τον εαυτό σου με το να μην του επιτρέπεις να έρθει σε επαφή με το να αισθάνεται. Είναι σαν να έχεις ακυρώσει εσύ η ίδια εσένα. Εσύ έχεις απορρίψει εσένα. Εσύ έχεις ματαιώσει εσένα.
Με το να μην το επιτρέπεις να γίνεται.
Εσύ που προσπαθείς να φτιάξεις και να ισορροπήσεις τα πράγματα, τις καταστάσεις, τους ανθρώπους, πόσο σταθερή είσαι εσύ η ίδια τελικά; Κι αν είσαι για λίγο, τι γίνεται όταν μπαίνεις σε τέτοιες δύσκολες καταστάσεις; Παραμένεις σταθερή στην βάση σου ή αμφιταλαντεύεσαι ομοίως;
Όλοι κάποια στιγμή θα είμαστε η σταθερά κάποιου και κάποια άλλη στιγμή η αστάθεια κάποιου άλλου.
Όταν έχεις μάθει να δίνεις την σταθερότητα σε ένα άλλο άτομο την στιγμή της κρίσης, της απώλειας, είτε συναισθηματικής, είτε σωματικής, είτε της ακεραιότητας της ίδιας, αυτό αυτόματα σε καθιστά το πιο σημαντικό άτομο πάνω στην γη για τον πάσχοντα. Είσαι ολόκληρος ο κόσμος του. Εκεί χτίζεται η αξία σου. Η μοναδικότητά σου. Η κυριαρχία σου. Και η απόδειξη αγάπης του για σένα. Και είναι σκληρή και ανήθικη μία τέτοια συναλλαγή. Γιατί δεν έχει γίνει με ανιδιοτέλεια, αλλά με δόλο και φόβο.
Τώρα εσύ είσαι το ασταθές άτομο. Αυτό που υποκύπτει. Αυτό που φοβάται επειδή η βάση του είναι κενή. Δεν την έχεις καλύψει. Δε σου την έχουν καλύψει. Δε σε έμαθαν πώς να την καλύπτεις. Πώς να την διεκδικείς.
Δε σε έμαθαν να διεκδικείς την χαρά, την ευχαρίστηση, την απόλαυση χωρίς αντάλλαγμα. Χωρίς να περνάει μέσα από τον πόνο και τη δυσκολία. Σωματικό και ψυχικό.
Και εκεί αρχίζεις να αναρωτιέσαι, αν αξίζει να αναλαμβάνεις την ευθύνη και τον πόνο του άλλου. Το να είναι καλά. Τελικά μπορούμε να κάνουμε κάποιον να είναι καλά; Αν δεν το θέλει. Αν δεν το αντέχει. Αν δεν είναι ακόμα έτοιμος να το δει…
Ποιοι είμαστε εμείς τελικά που πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε πώς θα φτιάξουμε τον άλλον, πώς θα τον βοηθήσουμε, πώς θα τον σώσουμε από τον ταλαιπωρία του. Κι αν δεν θέλει να σωθεί; Μήπως είναι η δική μας ανάγκη να σωθεί τελικά; Για να μας σώσει μετά;
Πόσο αλαζονικό και εξουσιαστικό ακούγεται αυτό άραγε…
Κι αυτό μέσα από το πρίσμα ενός φόβου. Αν δε σώσω, αν δε βοηθήσω, δεν είμαι σημαντική, δεν υπάρχω καν. Κρίνεται όλη σου η ύπαρξη. Εστιάζεις στον απέναντι, ώστε να μην πάρεις την ευθύνη να προχωρήσεις μόνη σου, να σωθείς μόνη σου.
Εδώ έρχεσαι αντιμέτωπη με βασικούς πυλώνες της ζωής, την ασφάλεια και την εμπιστοσύνη. Και η σταθερότητα σε σένα δίνει ασφάλεια. Αυτό κυνηγάς. Απλά το κυνηγάς μέσω του άλλου.
Πηγαίνεις κοντά σε άτομα που εκπέμπουν αυτά τα δύο στοιχεία. Μετά όμως τα απορρίπτεις, γιατί τα έχεις υποτιμήσει στο παρελθόν για να επιβιώσεις. Γιατί το μήνυμα που έχεις λάβει στο παρελθόν είναι, ότι δεν σου επιτρέπονται να τα έχεις αυτά, οπότε τα χαλάς και τα ξαναφτιάχνεις.
Μένοντας διαρκώς στο ανικανοποίητο… μην πηγαίνοντας στο «ένα και σταθερό» ως μονάδα αυτόνομη, αλλά και στο «ένα και σταθερό» μέσα ίσως από μία σχέση.
Το ζητούμενο λοιπόν εδώ είναι να εκτεθείς, να διεκδικείς, να εμπιστευτείς και να αφεθείς ξανά κι ας γίνει με τον χρόνο που θες και με τον τρόπο που εσύ θα επιλέξεις. Έτσι μόνο θα είσαι ελεύθερη να νιώσεις την σταθερότητα την οποία χρειάζεσαι.
Ο τρόπος λοιπόν να σε αγαπήσεις είναι να σε ελευθερώσεις.
Και ελευθερία για σένα σημαίνει ασφάλεια…