Η μαύρη χολή

Κείμενο: Χαράλαμπος Δεπάστας
Κοινωνικός Λειτουργός

Επιμέλεια: Στέλλα Πυρένη
Φιλόλογος

Ε λοιπόν αυτοί οι αρχαίοι Έλληνες μίλησαν για όλα. Όσο τυγχάνει να πέφτει στο χέρι μου ένα απόσπασμα κειμένου ή συστηματικότερα με τη μελέτη ενός βιβλίου, τόσο περισσότερο πείθομαι.

Ποιος θα μου το έλεγε πως απόψε το ηχείο θα έβγαζε νότες κλασικής μουσικής; Νότες ενισχυτικές για μαύρη χολή. Κι όμως, αυτό το βράδυ, επηρεασμένος από την εκτίμηση του Φρίντριχ Νίτσε στο πρόσωπο του Βίλχελμ Ρίχαρντ Βάγκνερ, ηχεί το έργο «Τριστάνος και Ιζόλδη» και μετά «H σονάτα του σεληνόφωτος» του Μπετόβεν. Τι ταίριασμα!

Η μαύρη χολή. Περίεργα ακούγεται, όμως πόσο ανθρώπινο; Εν συντομία, ο πατέρας της σύγχρονης ιατρικής, Ιπποκράτης ο Κώος, μίλησε για τέσσερα χημικά στοιχεία που εκκρίνονται στο σώμα μας. Όταν μεταξύ των τεσσάρων υπάρχει ισορροπία, τότε υπάρχει υγεία. Όταν όμως κάποιο υπερτερεί, τότε ξεκινούν τα προβλήματα.

Ο θλιμμένος, ο αγχώδης, ο σκυθρωπός, ο κατηφής, ο υποτονικός, ο μοναχικός, ο λιγομίλητος, ο δακρύζων έχει μαύρη χολή, μέλαινα χολή, μελαγχολία δηλαδή. Το μαύρο υγρό τον κατακλύζει και υπερτερεί των άλλων τριών.

Τι όμως σε ωθεί να παράγεις μέλαινα; Οι Σιγιμούνδοι, οι Γουλιέλμοι Βουντ και οι λοιποί θα τα έλεγαν ωραία, επιστημονικά και αναλυτικά.

Από το άφωτο δωμάτιο σας λέγω πως τη χολή μας μαυρίζουν τα ανεκπλήρωτα θέλω, τα όνειρα, τα σχέδια, η κάθε επένδυση που δεν απέδωσε εντέλει. Αυτό που έμεινε μισό, αυτό που δεν ήρθε, το ζωοποιό σου.

Όλοι οι άνθρωποι έχουν θέλω κι όνειρα και επιθυμίες. Ακόμα κι ο ολιγαρκής, αν στερηθεί τα ολίγα, τι θα συμβεί; Να μην αναφερθώ στον πλεονέκτη!

Το όνειρο που χάθηκε σε πλημμυρίζει μέλαινα. Αυτό σε βαραίνει, σε στριφογυρίζει και χάνεις τον ύπνο σου και το υποσυνείδητο στήνει χορό πολεμικό.

Η χημική ισορροπία του Ιπποκράτη για κάποιους θα έρθει με τον χρόνο και τη φιλοσοφία. Για κάποιους άλλους ο καλός πατέρας Σιγιμούνδος έχει μια θέση στην αγκαλιά του, ενώ για τους τρίτους σκοτάδι μαύρο και νοσηρότητα.

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία

Γιαπιτζάκης, Χ., Μπαρτσακούλια, Μ., & Πατρινός, Γ. Π. (2013). Ιπποκράτης, ο πατέρας της κλινικής Ιατρικής και Ασκληπιάδης, ο πατέρας της μοριακής Ιατρικής. Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής, 30(1), 88-96.

Jouanna, J. (2007). Un pseudo-Galien inédit: Le Pronostic sur l’homme. Contribution à l’histoire de la théorie quaternaire dans la médecine grecque tardive: l’insertion des quatre vents. Collection de l’Institut des Sciences et Techniques de l’Antiquité, 1079(1), 303-322.

Freud, S. (1957). Mourning and melancholia. In The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud, Volume XIV (1914-1916): On the History of the Psycho-Analytic Movement, Papers on Metapsychology and Other Works (pp. 237-258).

Wundt, W. M. (1907). Outlines of psychology. W. Engelmann.

Wundt, W. M., Bringmann, W. G., & Tweney, R. D. (1980). Wundt studies: A centennial collection. CJ Hogrefe.